Uygur Özerk Bölgesi’ndeki şiddet olaylarında en az 192 kişi öldü

URUMÇİ (CİHAN)

Çin'in Sincan Uygur Özerk Bölgesi'ndeki şiddet olaylarında ölü sayısının 184'ten 192'ye çıktığı açıklandı.
Komünist Partisi, 5 Temmuz'da Uygurlar ile Çinliler arasında çıkan şiddet olaylarında yaralı sayısının da 1680'den 1721'e çıktığını kaydetti.
Uygur kaynaklarına göre ölü sayısı en az 800.

URUMÇİ (CİHAN) - OSMAN EROL

Doğu Türkistan'da yaşayan Uygurlar, 5 Temmuz'da patlak veren kanlı olayların yatışmasının ardından suskunluklarını korumayı tercih ediyor. Cadde ve sokaklarda devriye gezen binlerce Çinli askerden korkan Uygur halkı konuşmaktan kaçınıyor.
Kent yetkilileri, şiddetin kimseye faydası olmadığını ve bir an önce barış ile istikrarın tesis edilmesini arzuladıklarını belirtiyor. Halk günlük yaşamına dönmeye başladı. Ancak olayların olduğu ve Uygurların yoğun bulunduğu bazı caddeler trafiğe kapalı durumda. Camilerin bazıları kilitli. Şehirde internet halen yok. Sadece yabancı gazetecilerin kaldığı otelin bir odasında internet erişimi var.
Cep telefonlarından SMS yollanamıyor ve yurtdışı telefonlarını arama engeli de halen sürüyor. Güvenlik önlemleri en üst düzeyde tutuluyor. Sokaklarda çok sayıda güvenlik gücü nöbet tutuyor.
Caddelerde askerler konvoy halinde geçerken, bir yandan da halka Uygurca ve Çince anonslar yapılıyor. Anonslarda, "olayların arkasında Dünya Uygur Kongresi Başkanı Rabia Kadir'in olduğunu ve bölgenin birliğine karşı saldırdığı" iddia ediliyor.
Bölgedeki bazı yabancı gazeteciler, askerleri görüntüledikleri için gözaltına alınıp, karakolda sorgulandıktan sonra serbest bırakılıyor. Olayların yaşandığı yerlerden Erdaoqiao bölgesindeki cadde de trafiğe kapalı tutulan yerlerden.
Çin polisinin açtığı ateş sonucu 2 Uygurlunun öldüğü bu caddedeki Ulu Cami'nin önünde halk alışveriş yapmaya çalışıyor. Askerler burada kimseye göz açtırmıyor ve tam takım nöbet tutuyor. Bu cadde kenarında konuşmaya çalıştığımız Uygurlular yorum yapmaktan kaçınıyor ve sorularımızı cevapsız bırakıyor. Küçük bir bakkalın önünde satış yapan Uygurlu bayan, kamerayı görünce hızla uzaklaşıyor.
Başka bir Uygur'a da işler nasıl diye sorduğumuzda, sadece "normal" cevabını alıyoruz. Burada Kuran-ı Kerim satan bir Uygur genci ile babalarını kaybetmiş iki Uygur kızının, yere oturarak yardım toplamaya çalıştığı göze çarpıyor.
Trafiğe kapalı caddede konvoy halinde geçen askerlerin arabalarından Rabia Kadir aleyhine anonslar yükseliyor. Bu caddenin karşısında eskiden Uygurların çalıştırdığı dükkan ve iş yerleri güvenlik gerekçesiyle kapalı tutuluyor. Nar suyu içilerek serinlenilen ve dondurmaların satıldığı yerlerde şimdi Çinli askerler oturuyor.
Güvenlik kordonuna alınan şehrin Halk Meydanı'nda Yi Na adında bir Han Çinlisine olayları nasıl değerlendirdiğini soruyoruz. Söylediği şeyler Çinli yetkililerin ve medyanın söyledikleriyle örtüşüyor.
Yi Na, ''Sıradan bir Urumçi sakini olarak, 5 Temmuz'daki şiddeti ve sabotaj olaylarını ve masumların canına kıyılmasını şiddetle kınıyorum. Olayların arkasında Rabia Kadir vardır. Umut ediyorum yaşadığımız yer ortak çabalarla biran önce huzur ve barışa kavuşur. Bana göre bizim partimiz (Çin Komünist Partisi) bize kesinlikle böyle bir çevre verecektir.'' diye konuşuyor.
Yetkililer, ölen 192 kişinin çoğunluğunu Han Çinlilerinin oluşturduğunu, Uygurluların sayısının 40'a yakın olduğunu iddia ediyor. Uygurlu kaynaklara göre ise, ölen Müslüman sayısı 800'den fazla.